Praca sezonowa i dorywcza a COVID-19 

Stan pandemii wpłynął na wszystkie obszary życia w Polsce. Praktycznie z dnia na dzień niemożliwe stało się wykonywanie wielu zawodów. W zawiązku z ograniczeniami w przemieszczaniu się, turystyka, rozrywka i rekreacja zostały zawieszone. Cierpi na tym HoReCa, czyli sektor związany z hotelarstwem i gastronomią, który w sposób szczególny charakteryzuje się sezonowością i zatrudnieniem w oparciu o umowy zlecenia. Dla wielu osób oznacza to konieczność znalezienia innego zajęcia.

Trudno jednoznacznie stwierdzić, jak w najbliższych miesiącach będzie wyglądała praca sezonowa w Polsce i za granicą. Ograniczenia związane z zapobieganiem rozprzestrzeniania się koronawirusa SARS-CoV-2 na pewno sprawią, że rynek pracy będzie wyglądał zupełnie inaczej niż dotychczas. Wielu pracowników będzie zmuszonych szukać zajęcia, które pozwoli im poradzić sobie w tym trudnym czasie i przeczekać kryzys w branży, w której funkcjonowali na co dzień. Poza tym, tak jak do tej pory, wiele osób (na przykład studentów i nauczycieli) będzie próbowało znaleźć sezonowe zatrudnienie i poświęcić wakacje na dodatkową pracę, aby zapewnić sobie oszczędności na kolejne miesiące.

Praca w Niemczech nadal możliwa!

Sytuacja związana z COVID-19 ma duży wpływ na możliwość pracy Polaków za granicą. Osoby chcące wjechać np. do Niemiec są wpuszczane tylko jeśli mają udokumentowany konkretny cel zawodowy. Podejmując pracę legalnie można go jednak bez trudu udowodnić – posługując się zaświadczeniem lub umową od pracodawcy. Oznacza to, że legalny wyjazd za granicę do pracy nadal jest możliwy.

Praca w opiece nad osobami starszymi w Niemczech

Szukając pracy warto wziąć pod uwagę oferty z branży opiekuńczej. Osoby posługujące się językiem niemieckim mogą znaleźć pracę w opiece domowej nad osobami starszymi i niesamodzielnymi nawet na krótszy – kilkutygodniowy okres. I nie jest ważne jaką pracę dotychczas wykonywali ani jaki mają zawód. Praca opieka Niemcy - to nie tylko oferty skierowane do personelu medycznego, chociaż oczywiście wśród opiekunów osób starszych są również pielęgniarki, ratownicy i rehabilitanci.

Praca w opiece domowej a COVID-19 

Prawdopodobnie ograniczenia dotyczące swobodnego przepływu pracowników, ze względu na koronawirus SARS-CoV-2 będą obowiązywać również w lecie. Aktualnie osoby wjeżdżające do Niemiec są kontrolowane na granicy i wpuszczane na teren Republiki tylko jeśli potrafią wskazać konkretny powód przedstawiając dokumenty, które tego dowodzą.

Reguła ta dotyczy również opiekunów seniorów, którzy proszeni są przez służby o okazanie zaświadczeń od pracodawców. Firmy działające oficjalnie, czyli zatrudniające na podstawie umów wystawiają takie dodatkowe dokumenty dla swoich pracowników bez problemu – nie wymaga to od nich szczególnej procedury administracyjnej. Dla osób, które planowały wyjazd za granicę z zamiarem poszukiwania pracy na miejscu lub nielegalnie – także w opiece, wyjazd do Niemiec nie jest możliwy.

Kwarantanna po przyjeździe do Niemiec

Legalnie zatrudnieni opiekunowie osób starszych, z uwagi na charakter swojej profesji, co do zasady nie podlegają obowiązkowej kwarantannie po przyjeździe do Niemiec. Sprawa ma się inaczej w przypadku pracowników sezonowych (np. w rolnictwie lub ogrodnictwie), którzy wyjeżdżają na co najmniej 3 tygodnie – pracodawcy muszą zorganizować ich pracę i zakwaterowanie przez pierwszych 14 dni pobytu zgodnie z zasadami kwarantanny, a więc w warunkach odosobnienia. Oznacza to między innymi, że opuszczanie miejsca pobytu dopuszczalne jest wyłącznie w celu wykonywania pracy.

Kwarantanna po powrocie z Niemiec

Wybierając się do pracy za granicę, nie można zapomnieć, że 14-dniowa kwarantanna po powrocie do Polski obowiązuje wszystkich – również opiekunów osób starszych. Chcąc zacząć wykonywać znowu obowiązki w swojej stałej pracy w Polsce, trzeba wziąć to pod uwagę i zaplanować wyjazd tak, aby po zakończeniu zlecenia w Niemczech spędzić w domu 2 tygodnie.

Zmiana zawodu w czasach pandemii

W aktualnej sytuacji wiele osób myśli o pracy, która pomoże przetrwać im ten trudny czas. Są też osoby, które zastanawiają się nad zmianą zawodu na taki, którego wykonywanie będzie w mniejszym stopniu zależne od czynników takich jak sezon, pogoda, czy sytuacja polityczna. Szukają więc pracy z przyszłością, która pozwoli na stabilizację i komfort finansowy. Bez wątpienia może dać to praca w opiece.

Opiekun osoby starszej – nowy zawód

Ponieważ w opiece nad osobami starszymi najważniejsze są umiejętności interpersonalne i radzenie sobie z obowiązkami, można stwierdzić, że jest to dość otwarta branża. Wiele ofert jest skierowanych do doświadczonych opiekunów, ale pracę znajdują również osoby niemające praktyki w tej dziedzinie oraz emeryci. Wykonywany dotychczas zawód i wykształcenie często nie mają większego znaczenia. Od kandydatów nie oczekuje się wiedzy medycznej. Atutem jest otwartość na pracę z osobami potrzebującymi wsparcia oraz znajomość języka niemieckiego lub chęci do nauki.

Zmiana zawodu na opiekuna osoby starszej nie wymaga na szczęście specjalistycznego szkolenia i dyplomów. Wiele osób na podstawie swoich życiowych doświadczeń bez trudu znajduje się w nowych obowiązkach. Niedoświadczeni mają możliwość pracy na łatwiejszych zleceniach, aby oswoić się z nowymi dla siebie obowiązkami i sprawdzić się w pracy w opiece. Z czasem są gotowi przyjmować oferty pracy, które wymagają większej wprawy i wiążą się z wykonywaniem trudniejszych czynności opiekuńczych takich jak na przykład transfer osób niepełnosprawnych.

Rekrutacja do pracy w opiece

Osoby, które chciałby wyjechać do pracy w opiece o szczegóły pracy i warunki współpracy mogą spytać telefonicznie – bez wychodzenia z domu. Rozmowy z kandydatami, poza pytaniami o umiejętności, mają na celu również poznanie ich usposobienia i charakteru oraz oczekiwań związanych z pracą. Pozwala to na dobranie ofert zgodnych z ich kompetencjami i preferencjami.

Obowiązki opiekuna osoby starszej

Osoby, które nie pracowały nigdy w opiece domowej poszukują informacji na temat tego, jak wygląda ta praca i na czym polega. Nie są wymagane umiejętności medyczne – tym zajmują się niemieckie służby. Ważna jest umiejętność postępowania z ludźmi i radzenie sobie z codziennymi obowiązkami, jak zakupy, porządki i gotowanie.

Praca w dużej mierze polega na dotrzymywaniu towarzystwa osobie w podeszłym wieku i prowadzeniu domu. Podopieczni ze względu na swój wiek i stan zdrowia wymagają często pomocy w utrzymaniu higieny osobistej i przy poruszaniu się. Kandydaci z doświadczeniem w opiece, na przykład nad członkiem rodziny, z reguły łatwo znajdują się w tych obowiązkach.

Warto wiedzieć, że zlecenia dla opiekunów osób starszych mają różny poziom trudności, a kandydat ma możliwość wyboru oferty, ponieważ wcześniej poznaje szczegóły dotyczące zakresu obowiązków. Zlecenia dobierane są tak, aby odpowiadały umiejętnościom i oczekiwaniom opiekunów.

Cechy dobrego opiekuna

Opieka domowa nad osobami starszymi wymaga wiele wyrozumiałości i empatii. Seniorzy mają swoje przyzwyczajenia i humory, jak każdy. Często chorują, doskwiera im samotność. Idealny opiekun to osoba, która jest cierpliwa i potrafi zachować spokój oraz zadbać o dom i podopiecznego.

Sprawdzone oferty pracy w opiece

Obawy, które towarzyszą nowicjuszom w dużym stopniu koncentrują się na nakładach finansowych i organizacyjnych. Myśląc o wyjeździe do pracy w opiece w Niemczech pierwszy raz warto nawiązać współpracę z pracodawcą, dla którego branża opieki nad osobami starszymi nie ma tajemnic. Dobre firmy nie pobierają opłat za rekrutację. Kompleksowo zajmują się przygotowaniem wyjazdu również pod kątem dokumentów. Zapewniają umowę oraz ubezpieczenia i co najważniejsze koordynują pracę opiekunów gwarantując im stały kontakt i pomoc w razie trudności.

Szukając pracy w opiece nad osobami starszymi warto zwrócić uwagę na stronę internetową firmy i sposób w jaki przedstawione są zlecenia. Oferty pracy dla opiekunów w Niemczech powinny zawierać przynajmniej podstawowe dane na temat wynagrodzenia, lokalizacji, długości zlecenia i kwalifikacji opiekuna. Bardziej szczegółowo opisane oferty świadczą o tym, że firma angażuje się w swoją działalność, ma rzetelne informacje i dobrze zna sytuację podopiecznych oraz dba o to, aby zatrudnienie było bezpieczne.

Praca w opiece od zaraz

Wśród ofert pracy w opiece nie brakuje także takich, które umożliwiają wyjazd praktycznie od zaraz. Zdarza się, że do profesjonalnych firm opiekuńczych zgłaszają się klienci, którzy potrzebują pilnej pomocy w opiece z różnych powodów. Czasami ma to związek z pogorszeniem się zdrowia starszej osoby, która dotychczas mieszkała i radziła sobie samodzielnie, ale praktycznie z dnia na dzień zaczęła wymagać wsparcia w codziennych czynnościach.

Na znalezienie pracy mogą liczyć również osoby, które planują wyjazd za jakiś czas i z wyprzedzeniem są w stanie zadeklarować daty, w których będą dyspozycyjne. Nawet jeśli w danym momencie nie ma oferty pasującej do oczekiwań kandydata, nie znaczy że wkrótce się taka nie pojawi. Elektroniczne bazy, z których korzystają firmy z branży opieki nad osobami starszymi i niesamodzielnymi, pozwalają im na koordynowanie zleceń i bieżący kontakt z kandydatami w celu przedstawiania nowych możliwości pracy.

Praca w opiece bez języka

Niestety oferty bez znajomości języka niemieckiego pojawiają się rzadko. Niemieckie rodziny oczekują, że możliwa będzie komunikacja z opiekunem. Warto zatem znać choćby podstawy języka niemieckiego i mieć chęć do nauki. Osoby dobrze porozumiewające się w języku niemieckim mogą liczyć na więcej ofert i lepsze zarobki. Poziom znajomości języka, obok takich czynników jak stopień trudności czynności opiekuńczych, ma duży wpływ na wynagrodzenie. 

Ile trwa zlecenie?

Zlecenia mają różną długość. Praca w konkretnych domach często zorganizowana jest zmianowo i opiekunowie wymieniają się opieką co kilkanaście tygodni. Pozwala to na stabilizację zawodową i finansową, ale również zapewnia przerwy – czas w domu w Polsce i niezbędny wypoczynek.

Zdarza się, że poszukiwana jest osoba na krótkie zastępstwo za opiekuna, który potrzebował kilkutygodniowego urlopu. Praca na zastępstwo to świetny pomysł dla osób, które jeszcze nie mają doświadczenia w opiece domowej i chciałyby się sprawdzić. Brak konieczności wiązania się długimi umowami to w tym przypadku ogromna zaleta.

Zarobki w opiece

Zarobki w opiece zależą od kilku czynników – przede wszystkim od trudności zlecenia oraz umiejętności i doświadczenia opiekuna. Duży wpływ na stawkę ma również znajomość języka niemieckiego. Miesięcznie można zarobić od 1000 nawet do 1900 euro netto (na rękę). Bez wątpienia są to kwoty, które trudno w analogicznym okresie osiągnąć w Polsce. Dodatkowo można liczyć także na premie za pracę w święta i wakacje.

Opiekunowie osób starych mają możliwość wyboru waluty (EUR lub PLN), w której wypłacane jest wynagrodzenie. W razie braku konta walutowego, mogą otrzymywać przelewy za swoją pracę w złotówkach.

Zakwaterowanie, wyżywienie i dojazd

Dużym plusem pracy w charakterze opiekuna jest to, że nie trzeba martwić się o zakwaterowanie – w domu seniora zapewniony jest zawsze osobny pokój dla opiekuna. Ponieważ opiekun jest domownikiem, jada wspólnie z osobą starszą, co oznacza, że nie musi martwić się wydatkami na wyżywienie. Koszty dojazdu i powrotu są zwracane przez rodziny niemieckie lub pokrywane przez zatrudniającą firmę. Bez wątpienia te zasady pozytywnie wpływają na kwotę, którą można zaoszczędzić pracując jako opiekun.

Ubezpieczenie dla opiekunów osób starszych

Poszukując pracy za granicą nie warto ryzykować własnym zdrowiem. Legalne zatrudnienie to gwarancja ubezpieczenia. Osoby wyjeżdżające do pracy na umowę muszą być zgłoszone do ZUS, a więc mają opłacone obowiązkowe składki na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, zdrowotne i wypadkowe. Mogą również dobrowolnie zgłosić się do ubezpieczenia chorobowego. Ich zarobki są opodatkowane, więc nie muszą martwić się kontrolami polskich i niemieckich urzędów.

Nauczyciel – dobry opiekun również dla seniora

Nauczyciele to z reguły bardzo aktywne osoby. Wakacje wykorzystują często jako możliwość dodatkowej pracy. W okresie letnim stanowią oni dużą grupę zawodową wśród osób wykonujących w Niemczech pracę opiekunów osób starszych. Powodów jest kilka.

Po pierwsze długość wakacji w Polsce pozwala nauczycielom na wyjazdy, a stawki oferowane w tej pracy sprawiają, że nawet krótki wyjazd pozwala podreperować ich niestety skromny budżet domowy. Po drugie nauczyciele, pedagodzy, psycholodzy są mile widzianymi kandydatami na opiekunów seniorów. W Niemczech ta grupa zawodowa cieszy się dużym zaufaniem społecznym. Cenione jest ich wykształcenie i doświadczenie zawodowe. Po trzecie – najważniejsze, nauczyciele mają wiedzę i predyspozycje do wykonywania tej pracy. Są dobrymi opiekunami – cierpliwymi, wyrozumiałymi oraz świetnie zorganizowanymi.

Oferty dla pracowników turystyki, gastronomii i hotelarstwa

Praca w opiece na seniorami może być dobrym pomysłem dla osób, które w swojej dotychczasowej pracy używały języka niemieckiego – na przykład obsługując gości w hotelu, pensjonacie albo restauracji, oprowadzając zagraniczne wycieczki.

Pracownicy gastronomi, hoteli i prywatnych sanatoriów są przyzwyczajeni do trudnej pracy i świetnie odnajdują się w kontaktach z ludźmi. Niestety większość z nich – na przykład recepcjoniści, pokojowi, kelnerzy,  pracownicy kuchni, animatorzy, masażyści mogą mieć przez dłuższy czas problemy ze znalezieniem pracy w swojej branży. Być może praca w opiece jest dla nich dobrym sposobem, aby przeczekać kryzys, a może nawet zmienić pracę na stałe.

Praca w opiece dla mężczyzn

Mogłoby się wydawać, że w opiece pracują tylko kobiety. To nieprawda. Udzielać pomocy osobom potrzebującym może każdy – niezależnie od tego, czy jest kobietą, czy mężczyzną. Panowie świetnie znajdują się w tej profesji i niczym nie ustępują swoim koleżankom. Przy rekrutacji najważniejsze są umiejętności, a nie płeć kandydata. 

Opieka prywatnie

Utrudniony przejazd przez granicę w zasadzie wyklucza opiekę bez umowy, ale praca na „czarno” nigdy nie była dobrym pomysłem. Największym ryzykiem związanym z „prywatną” pracą w opiece w Niemczech jest brak ubezpieczania – szczególnie wypadkowego i zdrowotnego.

Dla własnego bezpieczeństwa i zdrowia warto zatem nie podejmować pracy w opiece nad osobami starszymi i niesamodzielnymi bez zgłoszenia do ubezpieczenia. Legalna forma zatrudnienia to gwarancja potwierdzonego formularza A1 i Europejskiej Karty Ubezpieczenia Zdrowotnego, a więc niezbędnych świadczeń zdrowotnych za granicą. Nastawienie, że nic nie może się stać nie jest rozsądne. Niestety każdy może mieć problemy zdrowotne i potrzebować pomocy lekarza.

Brak EKUZ oczywiście nie oznacza odmowy leczenia – również w przypadku zachorowania na COVID-19, jednak na pewno zrodzi pytania o koszty leczenia, a więc zatrudnienie i ubezpieczenie. Trzeba pamiętać, że problem szarej strefy jest traktowany przez Niemców bardzo poważnie, dlatego kary finansowe są wysokie. Warto zaoszczędzić sobie stresu związanego z kontrolami i decydować się wyłącznie na bezpieczne zatrudnienie, czyli pracę w opiece wyłącznie na umowę, nawet jeśli ma być to tylko wakacyjny wyjazd na kilka tygodni.

Dorota Lewandowska

Pełnomocnik Zarządu ds. jakości w firmie CareWork oraz Redaktor Naczelna portalu i kwartalnika arbeitlandia.eu. Ukończyła politologię na UAM w Poznaniu i posiada uprawnienia do wykonywania zawodu pracownika socjalnego, certyfikowany Fachberater für Betreuung in häuslicher Gemeinschaft, doradca niemieckiego instytutu badawczo-szkoleniowego IQH. W branży opieki nad osobami starszymi w Niemczech pracuje już ponad 20 lat.