Gewerbe
Jeśli decydujesz się na pracą na własny rachunek w Niemczech koniecznie musisz wiedzieć, jakie przepisy dotyczące podatków i ubezpieczeń będą Cię obowiązywać, a także z jakimi dodatkowymi kosztami musisz się liczyć. Poniżej wyjaśniamy czarno na białym.
Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą w Niemczech od swoich przychodów odprowadzają podatek dochodowy, czyli Einkommensteuer. Choć powszechnie mówi się, że w Niemczech podatki są wyższe niż w Polsce, to zbyt rzadko wspomina się o kwocie wolnej od podatków, która z kolei w Niemczech jest znacznie wyższa niż w naszym kraju. Co oznacza kwota wolna od podatku (Grundfreibetrag)? Jest to konkretna suma pieniędzy, którą możesz zarobić w ciągu roku kalendarzowego, bez konieczności odprowadzania od niej jakichkolwiek podatków. W Niemczech kwota ta jest corocznie ustalana – w 2025 roku wynosi aż 12 096 euro – co oznacza, że jeśli w 2025 roku Twój przychód będzie niższy lub równy kwocie 12 096 euro, nie zapłacisz podatku dochodowego w ogóle.
Co jednak się stanie, jeśli w danym roku kalendarzowym przekroczysz kwotę wolną od podatku? Nic strasznego, po prostu część Twoich przychodów zostanie opodatkowana, ale tylko ta, która będzie przekraczać wspomniane 12 096 euro.
W tym miejscu warto także napisać, jak od strony formalnej wygląda pobór podatku dochodowego w Niemczech. W Polsce przyzwyczajeni jesteśmy do tego, że już po pierwszym miesiącu działalności, dzięki której uzyskaliśmy dochód do opodatkowania, jesteśmy zobowiązani odprowadzić do urzędu skarbowego stosowną zaliczkę, a po zakończeniu roku podatkowego i podliczeniu wszystkich miesięcznych zaliczek, mamy nadpłatę do zwrotu lub niedopłatę do uregulowania. W Niemczech obowiązują zupełnie inne reguły. W pierwszym roku kalendarzowym prowadzenia własnej Gewerbe nie jesteśmy zobowiązani do odprowadzania żadnych zaliczek podatkowych. Natomiast do 31 lipca kolejnego roku powinniśmy złożyć zeznanie podatkowe. Następnie na jego podstawie niemiecki urząd skarbowy (Finanzamt) wyda decyzję o tym, jaki mamy zapłacić podatek (Einkommensteuerbescheid). Sytuacja zmienia się jednak w drugim (i kolejnych) roku prowadzenia działalności, kiedy to odprowadzamy już zaliczki na podatek (Vorauszahlungsbescheid), na podstawie i w wysokości wskazanej w pisemnej decyzji nadesłanej przez urząd skarbowy. Zaliczek nie odprowadzamy jednak co miesiąc, a raz na kwartał – do 10 marca, 10 czerwca, 10 września i 10 grudnia.
Na koniec naszych wyjaśnień dotyczących podatku dochodowego koniecznie trzeba zaznaczyć, że nie wszystkie opiekunki i opiekunowie w Niemczech posiadają dochody uzyskiwane jedynie w tym kraju. Część osób może na przykład w danym roku pracować trochę w Niemczech, a trochę w Austrii lub pracować tylko w Niemczech, ale jednocześnie pobierać polską emeryturę. W takiej sytuacji trzeba pamiętać, że opodatkowanie naszych dochodów będzie zależne od szczegółowych umów pomiędzy właściwymi państwami i zgodne z unijną zasadą unikania podwójnego opodatkowania (jeśli oczywiście nasza sytuacja osobista wiąże się wyłącznie z państwami członkowskimi Unii Europejskiej). Są to dość skomplikowane systemu, dlatego osiągając dochody w więcej niż jednym kraju, zawsze warto korzystać z pomocy profesjonalnych doradców podatkowych.
Martwisz się, że przerosną Cię niemieckie podatki?Skorzystaj z doradztwa naszego partnera!
Niemiecki Solidaritätzuschlag to w dosłownym tłumaczeniu dodatek solidarnościowy. Został on wprowadzony wiele lat temu i miał służyć wyrównaniu poziomu życia pomiędzy landami dawnych RFN i NRD. Ostatnio przeszedł on jednak znaczną reformę i obecnie dotyczy już tylko wąskiej grupy podatników. Podatek ten płacą więc tylko osoby, których odprowadzany w danym roku podatek dochodowy (nie przychód, ale już konkretna kwota przekazywana na rzecz państwa) wynosi więcej niż 19 950 euro. Jest to tak duża kwota, że dotyczy mało kogo i choć wszystkim opiekunkom i opiekunom osób starszych w Niemczech życzymy takich dochodów, to jednak rzeczywistość jest taka, że osoby wykonujące ten zawód nie zarabiają aż tyle i nie płacą podatku solidarnościowego.
Trzecim rodzajem podatku, który ewentualnie może (ale jak widać w odniesieniu do podatku solidarnościowego wcale nie musi) dotyczyć opiekunów osób starszych na Gewerbe, jest Kirchensteuer – czyli w wolnym tłumaczeniu podatek kościelny. Naliczanie tego podatku wynika z tego, że w Niemczech kościoły i związki wyznaniowe nie są utrzymywane przez państwo (jak w Polsce), ale z podatków bezpośrednich płaconych przez wiernych. Tym samym podatek ten odprowadza tylko ta osoba, która w urzędzie skarbowym zadeklaruje przynależność do konkretnego kościoła czy związku wyznaniowego. Jeśli tego nie zrobimy, nie zapłacimy nic. Jeśli jednak chcemy to zrobić, wymiar podatku będzie zależny od landu naszego zamieszkania i może wynosić od 8% do 9% należnego podatku. Oznacza to, że jeśli według ogólnych reguł podatkowych odprowadzamy na rzecz państwa kwotę np. 100 euro, to nasz podatek kościelny będzie dodatkowo wynosił 8 lub 9 euro i łączny podatek wyniesie 108 lub 109 euro. Co ważne, z obowiązku płacenia tego podatku są zwolnieni m.in. emeryci i renciści oraz osoby o niskich dochodach (poniżej kwoty wolnej od podatku).
Co do zasady, podatek VAT (Umsatzsteuer) jest obowiązkowy dla przedsiębiorców, ale w Niemczech istnieje co najmniej kilka wyjątków od tej reguły, nazywanych zwolnieniami przedmiotowymi (ze względu na rodzaj prowadzonej działalności) lub podmiotowymi (odnoszącymi się do wysokości przychodów).
Opiekunki i opiekunowie osób starszych w Niemczech, jako małe, jednoosobowe przedsiębiorstwa, które nie mają wysokich kosztów prowadzenia działalności, a jednocześnie ich klientami są zwykle osoby prywatne, korzystają z podmiotowego zwolnienia z podatku VAT (Kleinunternehmerregelung). Warunkiem uzyskania takiego zwolnienia jest skala obrotów naszej firmy. Korzystają z niego ci przedsiębiorcy, których obroty w poprzednim roku podatkowym nie przekroczyły kwoty 22 000 euro a na następny rok podatkowy nie przewiduje się przekroczenia obrotów powyżej 50 000 euro. Biorąc pod uwagę te kwoty, zdecydowana większość opiekunów w Niemczech nie płaci podatku VAT, mimo to musimy pamiętać o kilku formalnościach, o czym piszemy poniżej.
Aby skorzystać ze zwolnienia podmiotowego z odprowadzenia podatku VAT, przedsiębiorca powinien przede wszystkim powiadomić o tym urząd skarbowy. Co więcej, na każdym wystawianym klientowi rachunku zawrzeć stosowne zastrzeżenie, w którym wskazujemy na zwolnienie podmiotowe na mocy ustawy o podatku VAT (Umsatzteuergesetz, UStG), a konkretnie na mocy jej §19, to jest przepisu dotyczącego opodatkowania małych przedsiębiorstw (Besteuerung der Kleinunternehmer). Jest to bardzo ważne i na pewno warto w tym zakresie korzystać z pomocy doradcy podatkowego lub biura rachunkowego.
Co się jednak stanie, jeśli opiekun lub opiekunka będzie prowadził swoje przedsiębiorstwo z takim sukcesem, że przekroczy maksymalne progi obrotów uprawniające do zwolnienia podmiotowego z VAT? Cóż, wtedy będzie musiał wypełniać ten obowiązek podatkowy, najlepiej także korzystając z pomocy biura rachunkowego. Dla porządku wspomnimy jeszcze tylko, że podstawowa stawka podatku VAT w Niemczech to 19%.
Potrzebujesz wsparcia biura rachunkowego, aby skorzystać ze zwolnienia z podatku VAT?Zgłoś się do nas – wiemy, do kogo się zwrócić.
W Polsce przyzwyczajeni jesteśmy do tego, że obowiązkiem przedsiębiorcy jest odprowadzanie składki na ubezpieczenie zdrowotne, a także większości składek na ubezpieczenia społeczne – większości, gdyż konieczne jest opłacanie składki emerytalnej, rentowej i wypadkowej, a ubezpieczenie chorobowe jest dla przedsiębiorców dobrowolne.
W Niemczech osoby pracujące na Gewerbe zobowiązane są jedynie do opłacania ubezpieczenia zdrowotnego, a cała reszta składek (w tym nieznana w Polsce składka pielęgnacyjna) to obciążenia ponoszone dobrowolnie. Co istotne, w Niemczech nie istnieje jeden podmiot zapewniający ubezpieczenia zdrowotne (jak u nas Narodowy Fundusz Zdrowia), ale jest ich zdecydowanie więcej, a niemiecki przedsiębiorca sam wybiera sobie miejsce, w którym się ubezpieczy, może to być nawet zagraniczne towarzystwo ubezpieczeniowe. Ta ograniczona ilość składek oznacza, że pracując na Gewerbe możesz zarobić znacznie więcej, niż prowadząc analogiczna działalność w Polsce.
To, że u naszych zachodnich sąsiadów przedsiębiorcy muszą odprowadzać jedynie składkę zdrowotną nie oznacza oczywiście, że pozostałe ubezpieczenia się zakazane. Każda osoba może swobodnie podjąć decyzję o opłacaniu np. składki emerytalnej czy rentowej, ale musimy pamiętać o jednym – w takiej sytuacji składki będziemy musieli odprowadzać w każdym miesiącu, nie tylko wtedy, kiedy będziemy na terenie Niemiec, ale także wtedy, kiedy wrócimy odpocząć do Polski. Na marginesie warto wspomnieć, że prawo do niemieckiej emerytury nabywa się, jeżeli okres składkowy w Niemczech wynosił minimum 5 lat. Składki są tym wyższe, w im późniejszym wieku przystępujemy do systemu ubezpieczeń emerytalnych. Decyzja czy chcemy to zrobić czy nie, to już sprawa indywidualna.
Skorzystaj z naszego wsparcia!Zyskaj ubezpieczenie zdrowotne, a do tego niemieckie ubezpieczenie wypadkowe i od odpowiedzialności cywilnej
Na koniec wrócimy jeszcze do tematu, o którym krótko wspomnieliśmy już wyjaśniając kwestię podatku dochodowego, czyli do pozostałych kosztów prowadzenia działalności gospodarczej w Niemczech. Są one istotne przede wszystkim dlatego, że część z nich – ściśle określona przez niemieckie przepisy prawne – to wydatki, które możemy odliczyć od dochodu, obniżając tym samym przychód, a więc ewentualną podstawę opodatkowania (jeśli przekraczamy kwotę wolną od podatku). Koniecznie jednak należy wiedzieć, że aby prawidłowo zidentyfikować i odliczyć właściwe koszty prowadzenia działalności od dochodu, najpewniej i najlepiej skorzystać z fachowej pomocy – doradcy podatkowego lub biura rachunkowego.
Do przykładowych kosztów prowadzenia własnej firmy można zaliczyć m.in.: opisane powyżej obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne, czynsz za wynajem powierzchni biurowej, dobrowolne ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej, najczęściej obowiązkową opłatę za przynależność do właściwej izby przemysłowo-handlowej, wynagrodzenie dla naszego biura rachunkowego oraz doradcy podatkowego (Steuerberater). Do tego dodać można także koszty zakupu środków trwałych potrzebnych do prowadzenia firmy (np. komputer, sprzęt potrzebny do transferu osób niepełnosprawnych) oraz innych produktów potrzebnych w naszej pracy – w zawodzie opiekuna w grę mogą wchodzić np. jednorazowe rękawiczki.
Chcesz odliczyć od dochodu koszty prowadzenia działalności?Nasze biuro rachunkowe wie, jak zrobić to najlepiej.
