Zima to trudny czas w roku. Długie wieczory, znikoma ilość słońca i niskie temperatury, utrudniają funkcjonowanie. Szczególnie dla osób starszych ten okres w roku bywa uciążliwy. Zwiększa się ich podatność na infekcję i obniża samopoczucie. Z tego powodu opieka nad seniorem zimą wymaga poświęcenia mu więcej uwagi i troski. Przedstawiamy kilka zasad jak skutecznie dbać o podopiecznego zimą.
Osoby starsze odczuwają chłód dotkliwiej niż osoby młode. Dlatego senior powinien być ubrany nieco cieplej niż my, nawet w domu. Przy wyborze stroju należy zwrócić uwagę na materiał, z którego ubrania są wykonane. Zimą sprawdzi się klasyczna wełna. Materiał ten jest przewiewny i dobrze utrzymuje prawidłową temperaturę ciała. Wełna dzięki swoim właściwościom nie dopuści do przegrzania. Sprawdzi się również bielizna termiczna, która zapewnia komfort cieplny.
Zimą podobnie jak jesienią (sprawdź nasz artykuł Opieka nad seniorem jesienią) sprawdzi się ubiór na tak zwaną „cebulkę”. Ubiór ten polega na założeniu na siebie kilku warstw, tak aby w razie potrzeby móc zdjąć wierzchnią warstwę. Dzięki ubiorowi „na cebulkę” nie dopuścimy do przegrzania organizmu.
Przed wyjściem z domu oczywiście należy pamiętać o kurtce puchowej, rękawiczkach, czapce i szaliku. Jeżeli podopieczny porusza się na wózku inwalidzkim, otulmy go kocem. Ochroni go to przed mrozem.
Zimą jadłospis powinien być wzbogacony o składniki, które powszechnie uważane są za wspomagacze odporności. Do domowych sposobów, które ochronią nas przed infekcją należą: warzywa cebulowe – czosnek, cebula, szczypiorek oraz kiszonki. Produkty te mają właściwości wzmacniające odporność. W posiłkach nie powinno zabraknąć produktów bogatych w kwas foliowy – soja, fasolka, szpinak, jaja. Okres zimowy to idealny moment, aby często korzystać z przypraw o działaniu prozdrowotnym - kurkuma, imbir cynamon, idealnie nadają się do zimowej herbatki. Nie zapominajmy o witaminach. Zimą szczególnie powinniśmy pamiętać o zażywaniu witamin A, C i D.
Minusowa temperatura na zewnątrz sprzyja ciepłym posiłkom. Doskonale sprawdzą się zupy bazujące na warzywach oraz mięsnym wywarze. Zupki wzmocnią organizm i rozgrzeją nas od środka.
Nie tylko latem, ale również zimą seniorzy powinni pamiętać o wypiciu odpowiedniej ilości płynów, by nie dopuścić do odwodnienia organizmu. Gdy temperatura za oknem jest minusowa, opiekunka powinna serwować podopiecznemu ciepłe napoje. Herbata, kakao, gorąca czekolada nie tylko nawodnią organizm, ale również pomogą w utrzymaniu odpowiedniej temperatury ciała. Zimą polecamy herbatkę z miodem i przyprawami – imbirem i kurkumą. Napój ten wzmacnia odporność. Do smaku możemy również dodać soku z malin.
Sen jest jednym z kluczowych czynników wpływających na odporność organizmu. Wyspany organizm lepiej funkcjonuje i przyswaja informacje. Wypoczęci jesteśmy radośni i uśmiechnięci. Zima to okres, kiedy dzień jest krótszy, a mrok na zewnątrz sprzyja większej dawce snu. Szczególnie u osób starszych zauważalne jest przyśpieszenie fazy snu i skłonności do wcześniejszego kładzenia się do łóżka i zbyt wczesnego budzenia się. Nie powinniśmy jednak pozwalać seniorowi przesypiać całego dnia. Takie zachowanie może skutkować pogorszeniem nastroju i depresją.
Osoby w wieku starczym często cierpią na bezsenność (przeczytaj na ten temat więcej w artykule Bezsenność seniora). Warto jednak zadbać o to, aby podopieczny spał, chociażby 7 godzin na dobę. Według badań osoby, które śpią 7-9 godzin mają lepszą odporność. O problemach ze snem podopiecznego powinniśmy porozmawiać z jego rodziną i zadbać o dyscyplinę rytmu snu. Aby jakość snu była odpowiednia, podopieczny powinien zasypiać o regularnych porach, a w zaciemnionej sypialni powinna panować cisza. Odpowiednie warunki pomogą w zasypianiu i wpłyną na jakoś snu.
Zima nie oznacza zaprzestania aktywności fizycznej. W tym okresie także warto zadbać o aktywność seniora, na tyle ile jego stan zdrowia pozwala. Rezygnacja z ruchu negatywnie wpływa na samopoczucie. Nawet osoby starsze o dobrym stanie zdrowia i dobrej kondycji, którym niestraszny mróz, bywają fanami jazdy na nartach. Podopieczni są jednak zwykle w gorszej kondycji, więc i aktywność trzeba do nich dostosować oraz zwrócić uwagę na panujące warunki na zewnątrz. Łatwiejszą aktywnością będzie spacer. Nawet gdy temperatura jest minusowa i przyjemniej jest spędzić czas pod ciepłym kocem niż wyjść na zewnątrz, nie rezygnujmy z spacerów. Wystarczy 15-30 minut dziennie na świeżym powietrzu, aby lepiej się poczuć.
Jeżeli senior jest oporny i nie chce wychodzić w mrozie, możemy zachęcić go do aktywności fizycznych w domu. Gimnastykę, ćwiczenia rozciągające, taniec możemy wykonywać niezależnie od pogody.
Kiedy chodniki pokrywa warstwa śniegu i lodu szczególnie jesteśmy narażeni na upadki. Nawet niepozorny upadek osoby starszej może prowadzić do wielu komplikacji. Przewrócenie się może skutkować złamaniem lub dotkliwym skręceniem, które na długie tygodnie uziemią seniora w domu.
Aby zapewnić osobie starszej bezpieczne poruszanie się zimą, przede wszystkim należy zainwestować w obuwie zimowe z podeszwą antypoślizgową. Polecamy zastosowanie ochraniaczy na staw biodrowy oraz kolanowy. Większość z nich jest wygodna w użyciu, a w razie potrzeby amortyzują upadek.
Zima to pora roku, podczas której nasza skóra jest szczególnie narażona na wysuszenie. Mróz, wiatr, suche i gorące powietrze dopływające z grzejników oraz skoki temperatury dają się we znaki naszej skórze. Skóra seniora jest szczególnie wrażliwa, dlatego tak ważne jest nawilżanie jej. Zimą skórę najlepiej ochronią produkty z witaminą A i C. Nie należy zapominać o kremie z filtrem UV. Skóra narażona jest na szkodliwe promienie słoneczne, nawet gdy słońca jest mało. Nie zapominajmy o pielęgnacji ust. Wiatr i mróz powodują pękanie warg, dlatego zastosujemy ochronne pomadki. Skupmy się także na dłoniach. Wychodząc na zewnątrz, koniecznie załóżmy rękawiczki ochronne. Ustrzegą one skórę przed popękaniem.
Zimą spędzamy dużo więcej czasu w domu. Brak słońca, ciągłe oglądanie telewizji może być nużące i ostatecznie prowadzić do pogorszenia samopoczucia, a nawet depresji. Wbrew pozorom istnieje wiele aktywności, które mogą urozmaicić czas wolny. To idealny moment, aby skupić się na ćwiczeniach poprawiających sprawność intelektualną i pamięć u seniorów. Można to zrobić w przyjemny sposób, wykorzystując krzyżówki, gry planszowe i karty. Te aktywności nie tylko dobrze wpłyną na umysł podopiecznego, ale to również przyjemny sposób na wspólne spędzanie czasu.
Najprostszym sposobem na poprawienie samopoczucia podopiecznego jest po prostu rozmowa. Szczególnie w zimę senior może odczuwać osamotnienie. Zapytajmy go wtedy o jego młodość, hobby, wykażmy zainteresowanie jego osobą.
Miłym sposobem na spędzenie mroźnych wieczorów jest czytanie. Jeśli podopieczny nie jest w stanie sam czytać samodzielnie, możemy czytać mu na głos.
Okres zimowy wiąże się ze szczególnym czasem przygotowań do Świąt Bożego Narodzenia. Zaangażujmy podopiecznego w przygotowania świąteczne dostosowane do jego stanu zdrowia. Możemy wspólnie dekorować dom, śpiewać kolędy, przygotowywać kartki świąteczne i pierniczki. Te drobne czynności sprawią, że senior poczuje magię świąt. Pamiętajmy, że nie każdy podopieczny może spędzać święta wśród bliskich. Wtedy podwójnie doceni naszą pracę w budowanie bożonarodzeniowej atmosfery.
Jagoda Wawrzynowicz
Przez wszystkich nazywana Jagodą, w firmie CareWork pełni rolę dyrektora do spraw rozwoju biznesu. Z branżą opiekuńczą związana jest ponad 20 lat i zna ją od podszewki, gdyż zaczynała jako opiekunka seniorów. W swojej karierze zawodowej zajmowała się także szkoleniem językowym i merytorycznym osób zainteresowanych pracą w opiece, a także organizacją usług opiekuńczych w Polsce. To ostatnie czyni z niej ekspertkę w zakresie faktycznych oraz prawnych różnic pomiędzy opieką w naszym kraju i u naszych zachodnich sąsiadów. O współpracujące z CareWork opiekunki dba także pełniąc funkcję inspektora danych osobowych.
