Wyzwania w opiece nad diabetykiem

Cukrzyca należy do grupy tzw. chorób cywilizacyjnych, czyli takich, których częstotliwość występowania jest silnie skorelowana z rozwojem społeczeństw. W Europie choroba ta jest bardzo powszechna. Z tego powodu żadna osoba pracująca w zawodzie opiekuna osób starszych nie może wykluczyć, że wcześniej czy później jej podopiecznym będzie cukrzyk.

Opieka nad seniorem chorym na cukrzycę – podstawowe zasady

Opieka nad seniorem-diabetykiem nie jest łatwa. Podstawowe zasady obowiązujące opiekunki osób starszych to:

 

  1. Dieta dla diabetyków powinna być dietą pełnowartościową.
  2. Zawsze należy określać zapotrzebowanie energetyczne. Należy dążyć do redukcji wagi w celu obniżenia lub osiągnięcia właściwego współczynnika BMI (diabetycy mają często nadwagę).
  3. Biały cukier jest dozwolony w małych ilościach (może stanowić do 10% całkowitej dostarczanej energii w trakcie dnia w środkach spożywczych, ale nie w płynach!).
  4. Spożycie białka powinno być obniżone u pacjentów z nefropatią i wynosić 0,6 do 0,8g na kilogram wagi.
  5. Alkohol jest dozwolony na życzenie pacjenta po określeniu indywidualnego ryzyka spożywania alkoholu, w ilości do 20g/dzień dzień u mężczyzn oraz 10g/dzień dla kobiet (podawać możliwie wraz z posiłkami obfitującymi w węglowodany, by zapobiec niedocukrzeniu).
  6. W przypadku tradycyjnej terapii insulinowej (CT) należy stworzyć stały schemat spożywania posiłków z ustaloną ilością węglowodanów i dawką insuliny.
  7. Przy intensywnej terapii insulinowej nie ma surowych reguł dotyczących wielkości posiłków i wyboru środków spożywczych.
  8. Jedzenie między posiłkami stanowi niepotrzebną dodatkową dostawę kalorii (ma sens jedynie przy specjalnej terapii lekami).
  9. Słodzik znajduje zastosowanie w napojach.
  10. Produkty zastępujące cukier nie mają żadnych zalet względem cukru białego.
  11. Produkty dla diabetyków najczęściej nie mają żadnych walorów zdrowotnych. Szczególnie diabetycy z nadwagą powinni unikać produktów dla diabetyków, ponieważ zawierają one często dużą ilość tłuszczu.

 

Na czym opiera się prawidłowa dieta dla seniora?

– duża ilość warzyw,
– ubogie w tłuszcze źródła białka,
– pełnowartościowy olej roślinny (np. rzepakowy),
– regularne, zbilansowane posiłki,
– ostatni posiłek powinien składać się z chleba pełnoziarnistego z twarożkiem oraz jogurtu,
– napoje słodzić słodzikiem,
– cukier biały stosować oszczędnie.

W praktyce wygląda to następująco:

– owoce i warzywa do każdego posiłku (5 porcji dziennie),
– redukcja ukrytych tłuszczy: chude produkty mleczne, ser, produkty mięsne,
– produkty pełnoziarniste,
– niskokaloryczne napoje.

Przykład diety dla diabetyka o normalnej wadze:

Po wstaniu: 1  szklanka wody.

Pierwsze śniadanie: 2 kromki chleba/tostu pełnoziarnistego, margaryna dietetyczna, powidła śliwkowe, twarożek z ziołami (śmietankowy), 2 filiżanki kawy z mlekiem, 1 pomarańcza.

Drugie śniadanie: 2 łyżki stołowe płatków owsianych (mogą być instant), ½ banana, ½ jabłka, zsiadłe mleko, ewentualnie ze słodzikiem, 1 szklanka wody.

Obiad: 1 mały sznycel smażony na oliwie z oliwek, 2 ziemniaki posypane pietruszką, porcja szpinaku, miseczka chudego twarogu z jeżynami (mrożonymi), ewentualnie słodzony słodzikiem, 1-2 szklanki wody mineralnej.

Między posiłkami: 1 mała porcja sernika wiśniowego, 1 filiżanka kawy z mlekiem.

Kolacja: 1 miseczka surowej marchewki i selera z sokiem z cytryny, olejem rzepakowym i ewentualnie cukrem, 2 kromki chleba pełnoziarnistego, margaryna dietetyczna, 1 plaster edamera (30% w suchej masie), 1 kromka chudej szynki wieprzowej, 2 filiżanki herbaty ziołowej.

Wieczorny posiłek: 1 szklanka wody, pół kromki chleba pełnoziarnistego z serkiem ziołowym

Przyczyny niedożywienia u osób w starszym wieku:

– brak apetytu,
– problemy z przeżuwaniem i połykaniem,
– zaburzenia trawienia,
– ostre lub chroniczne choroby,
– obniżenie sprawności fizycznej lub mentalnej,
– czynniki społeczne ( np. osamotnienie, śmierć małżonka),
– nieprawidłowo dozowane środki uspokajające lub nasenne,
– spowolniona przemiana materii, zmniejszenie masy mięśniowej, spadek aktywności fizycznej, a co za tym idzie spadek zapotrzebowania energetycznego.

Zalecane pokrycie zapotrzebowania na witaminy i minerały pozostają jednak bez zmian, co więcej wzrasta zapotrzebowanie na witaminę D, tzn. w mniejszej masie środków spożywczych musi znajdować się więcej minerałów i witamin. Należy spożywać produkty o dużej wartości odżywczej. Najważniejsze mikroelementy dla osób w zaawansowanym wieku to  witamina D, B12 i folacyna.

Zdolność odczuwania pragnienia osłabia się, co działa negatywnie na funkcje mózgu, nerek i serca: seniorzy powinni pić min. 1,5 litra dziennie, warto polecić również produkty bogate w wodę (melony, pomidory, ogórki) oraz zupy.

W przypadku seniorów z podwyższonym ryzykiem niedożywienia warto zwrócić uwagę na:

– komunikację między opiekunem, pielęgniarzami, rodziną i lekarzami,

– kontrolę wagi,

– przygotowywanie zestawień spożytych potraw i napojów,

– identyfikację zahamowań w jedzeniu i piciu – przy niskim spożyciu pożywienia zachować efektywne środki dietetyczne.

Wartości minimalne dla seniorów na dzień:

Codziennie: 1 ciepły posiłek, 1 porcja owoców, 1 porcja warzyw lub sałatek, 1 szklanka mleka i jogurtu, ser albo twarożek, kromka chleba pełnoziarnistego albo z pełnego przemiału, 1 litr płynów (soki owocowe, woda mineralna, zupa, herbata, kawa), 1 kawałek mięsa, ryba lub jajka.

Jak przekuć zalecenia w działanie?

Opieka nad seniorem sama w sobie nie jest prosta, a tym bardziej wprowadzenie diety i stosowanie jej.

– stosowanie różnych przypraw i ziół, aby dodać potrawom smaku,
– pobudzające apetyt przystawki lub napoje,
– elementy pomagające w piciu lub jedzeniu (słomki, smoczki etc.),
– miła atmosfera,
– unikanie rozpraszających czynników,
– przekąski (np. małe kotleciki, chlebki ryżowe),
– osobom niespokojnym, zapominającym można zaoferować spożycie posiłku poza stołem,
– jedzenie powinno być podzielone na porcje na jeden, dwa „gryzy”,
– konsystencja pożywienia powinna być łatwa zarówno do przeżuwania, jak i połykania,
– można wzbogacić napoje i potrawy suplementami.

Sporządzanie zestawień rzeczywiście spożytych ilości i wartości energetycznych pozwoli na stwierdzenie ewentualnych braków żywieniowych.

Zachowania seniorów

Osoby, które sprawują opieka nad seniorem mogą zaobserwować u podopiecznych następujące zachowania:

– zredukowane uczucie pragnienia,
– obawa przed nocnymi wizytami w toalecie,
– obawa przed piciem spowodowana nietrzymaniem moczu lub kłopotami z prostatą,
– zaburzenia przełykania,
– wychowanie, w którym niemile widziane jest picie w trakcie jedzenia.

Symptomy pojawiające się przy zmniejszonej ilości płynów

Opieka nad seniorem wymaga dużej czujności. Najbardziej niepokojące objawy to:

– skóra i śluzówki są wysuszone,
– pojawiają się zawroty i bóle głowy, zatwardzenie, infekcja dróg moczowych, podwyższona temperatura ciała, splątanie, zaburzenia pracy układu krążenia i nerek, utrata przytomności.

Jak zapewnić odpowiednią ilość płynów?

– wszystkie posiłki podawać z napojami,
– w miejscach często odwiedzanych w mieszkaniu pozostawić w zasięgu wzroku i ręki napoje, które należy pić w ciągu dnia,
– zawsze napełniać puste szklanki,
– wprowadzić rytuały picia (np. popołudniowa kawa, herbatka o 17.00),
– zwracać uwagę na przyjmowanie płynów u tzw. „samodzielnych seniorów”,
– im mniej pożywienia, tym więcej płynów,
– seniorzy wymagający opieki potrzebują asekuracji przy piciu,
– stosować specjalne pojemniki na picie,
– uwzględniać życzenia seniorów odnośnie do picia.

Szczególnie wskazane napoje:

– woda, herbata ziołowa lub owocowa, soki owocowe,

kawę, czarną herbatę również zalicza się do tej kategorii: ze względu na pobudzający wpływ na serce i układ krążenia nie nadają się jednak do gaszenia pragnienia (nie więcej niż 4 filiżanki).

Przykład dobowego rozkładu przyjmowania płynów:

Śniadanie: 2 filiżanki kawy lub herbaty (250ml)
Między posiłkami: 1 szklanka soku owocowego lub maślanki (200ml)
Obiad: 1 szklanka wody mineralnej (200ml), 1 talerz zupy (150ml)
Między posiłkami: 1 duża filiżanka herbaty lub kawy (200ml)
Kolacja: 2 filiżanki herbaty ziołowej (300ml)
Późny wieczór: 1 szklanka soku owocowego, woda mineralna (200ml)
Łącznie: 1500ml

 

Autor: Dominica Tigges, dietetyczka
Tłumaczenie: Katarzyna Sanojca
Źródło: aid Infodienst, Deutsche Gesellschaft für Ernährung e.V. , Senioren in der Gemeinschaftsverpflegung, Bonn 2007 [Niemieckie Towarzystwo Żywienia]

Dorota Lewandowska

Dorota Lewandowska

Pełnomocnik Zarządu ds. jakości w firmie CareWork oraz Redaktor Naczelna portalu i kwartalnika arbeitlandia.eu. Ukończyła politologię na UAM w Poznaniu i posiada uprawnienia do wykonywania zawodu pracownika socjalnego, certyfikowany Fachberater für Betreuung in häuslicher Gemeinschaft, doradca niemieckiego instytutu badawczo-szkoleniowego IQH. W branży opieki nad osobami starszymi w Niemczech pracuje już ponad 20 lat.

 

Premia wakacyjna - nawet 250 euro 'na rękę'!

Planujesz wyjechać do pracy w wakacje? Sprawdź, co proponujemy! Czekają na Ciebie sprawdzone zlecenia, atrakcyjne zarobki i premia wakacyjna – nawet 250 euro "na rękę".

Czy praca w opiece to praca dla Ciebie?

Nie masz doświadczenia w pracy w opiece? Skorzystaj z naszych porad i skonktuj się z nami. Pomożemy!

Opieka na Gewerbe!

Praca w opiece na Gewerbe jest dla każdego, kto liczy na atrakcyjne wynagrodzenie i chce mieć większy wpływ na kształtowanie swojej pozycji na rynku pracy. Gewerbe da Ci większą swobodę w negocjacji stawki oraz zakresu obowiązków. Praca na własny rachunek umożliwia legalne i bezpieczne zatrudnienie, a wsparcie, jakiego udzieli Ci nasza firma to gwarancja odpowiedniego zadbania o sprawy administracyjne i podatkowe.

Mamy dla Ciebie nagrody!

Droga Opiekunko! Odbierz nagrody w naszym nowym programie lojalnościowym "Pomagaj - Korzystaj". Zdobywaj punkty za pracę w Niemczech, pracę w Polsce i za rozwijanie swoich umiejętności.

Masz pytania?

Skontaktuj się z nami

Zobacz również

Choroby wieku starczego - jakie groźne choroby występują o seniorów?

Choroby wieku starczego - jakie groźne choroby występują o seniorów?

Ludzie mawiają, że starość się Panu Bogu nie udała… i chyba coś w tym jest. Tezę tę potwierdzają choroby wieku starczego.

Alzheimer - na czym polega?

Alzheimer - na czym polega?

Potocznie mówi się, że Alzheimer to zanik mózgu. Nie brzmi to może zbyt medycznie, a nawet trochę strasznie, ale niestety w tym stwierdzeniu jest sporo prawdy.

Demencja starcza, czyli o tym, jak sobie z nią radzić?

Demencja starcza, czyli o tym, jak sobie z nią radzić?

Demencja zmienia ludzi. Dotyka ich pamięci, umiejętności myślenia, języka i motoryki. Objawy demencji starczej występują w różnym nasileniu, a kolejne etapy choroby nieubłaganie pogarszają stan chorego.

Śmierć podopiecznego - trudny moment dla opiekuna

Śmierć podopiecznego - trudny moment dla opiekuna

Praca opiekunów i opiekunek osób starszych, bez względu na to, czy wykonywana w kraju, czy poza jego granicami, to niewątpliwie zawód wymagający nie tylko odpowiednich umiejętności, ale przede wszystkim adekwatnych cech charakteru.

Endoproteza stawu biodrowego u osoby starszej

Endoproteza stawu biodrowego u osoby starszej

Postęp współczesnej medycyny spowodował, że nawet po ciężkim złamaniu w obrębie stawu biodrowego, wciąż mamy dużą szansę na odzyskanie sprawności ruchowej.

Opieka nad osobą starszą cierpiącą na zaniki pamięci

Opieka nad osobą starszą cierpiącą na zaniki pamięci

Opieka nad osobą starszą bardzo często wiąże się z problemem zaników pamięci i towarzyszącego mu otępienia u podopiecznych. Zaniki pamięci występować mogą w różnym nasileniu i mieć wiele przyczyn, a ich najczęstszym powodem jest demencja.

Jak opiekować się osobą niedosłyszącą? Komunikacja z osobą starszą

Jak opiekować się osobą niedosłyszącą? Komunikacja z osobą starszą

Opiekunki i opiekunowie osób starszych w Niemczech na co dzień stykają się z różnymi dolegliwościami swoich podopiecznych. Jedną z nich może być niedosłuch.

Używamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszych stron www, do celów statystycznych oraz reklamowych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci Twojego urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zmienić ustawienia przeglądarki tak, aby zablokować zapisywanie plików cookies. Więcej informacji znajdziesz w naszej polityce prywatności.