Wzrok jest dla człowieka bardzo ważnym zmysłem. Niestety z wiekiem słabnie, oczy chorują, co ma wpływ na funkcjonowanie – poruszanie się i wykonywanie zwykłych czynności. Opiekując się seniorami, dobrze znać najczęstsze choroby oczu i wiedzieć, czym się charakteryzują.
Rzadko spotyka się sytuację, kiedy jedynym powodem zatrudnienia opiekuna są problemy ze wzrokiem podopiecznego. Z reguły wzrok staje się słabszy stopniowo, widzenie powoli pogarsza się, ale nie uniemożliwia to seniorowi funkcjonowania w dobrze znanym środowisku. Wiele elementów domu (również konstrukcyjnych, jak progi i stopnie) znanych jest seniorom „na pamięć”, przedmioty codziennego użytku i elementy wyposażenia znajdują się w stałych miejscach. Seniorzy mają często wypracowane metody, dzięki którym samodzielne życie, choć utrudnione, jest możliwe. Trzeba jednak pamiętać, że słabe widzenie u seniorów zwiększa ryzyko upadków, urazów i złamań – również tych w otoczeniu domowym.
Zmiany w obrębie soczewki i słabnięcie mięśni oka wraz z upływem lat to naturalne zjawiska fizjologiczne, które wpływają na jakość widzenia. Typowa dla osób starszych jest starowzroczność, która objawia się pogorszeniem widzenia z bliska.
Seniorzy skarżą się często na zespół suchego oka i opadającą powiekę. Z wiekiem produkowanych jest coraz mniej łez, przez co oczy są podrażnione i powstaje wrażenie piasku pod powiekami. Z kolei opadająca powieka to efekt zwiotczenia mięśni powieki i rozciągnięcia skóry, co powoduje ograniczenie pola widzenia.
Osoby starsze mają jednak często poważniejsze problemy ze wzrokiem. Jaskra, zaćma, zwyrodnienie plamki żółtej mogą prowadzić nawet do częściowej lub całkowitej utraty wzroku.
Oczywiście uszkodzenie lub utrata wzroku może nastąpić między innymi również w efekcie wypadku lub w związku z cukrzycą, chorobą nowotworową albo na skutek udaru.
Osoba opiekująca się seniorem, który ma problemy z widzeniem, wykonuje typowe czynności opiekuńcze – pomaga podopiecznemu w poruszaniu się, przy myciu i ubieraniu się, w czynnościach higienicznych i fizjologicznych oraz w spożywaniu posiłków i obowiązkach domowych.
Osoby starsze mające problem ze wzrokiem w dużej części są samodzielne i często potrzebują tylko wsparcia i podpowiedzi. Opiekunowie takich podopiecznych powinni zwracać szczególną uwagę na komunikację. Wyjątkowo ważne jest informowanie, jakie czynności zostaną wykonane i czego można się spodziewać, co może się wydarzyć. W poruszaniu się, szczególnie w nieznanym otoczeniu, duże znaczenie ma nawigacja tj. opowiadanie o zbliżających się przeszkodach oraz asekuracja. Zadania opiekuna przy myciu i ubieraniu nie różnią się zbytnio od tych wykonywanych przy osobach cierpiących na inne schorzenia, podobnie wygląda to przy czynnościach fizjologicznych. Przy posiłkach rola opiekuna sprowadza się z reguły do naprowadzenia podopiecznego – pomocy w zlokalizowaniu sztućców, talerza, szklanki.
W opiece nad osobami starszymi, które niedowidzą, warto korzystać z pomocy. Na rynku dostępne są zarówno dedykowane przedmioty codziennego użytku, jak i akcesoria ułatwiające korzystanie ze standardowych przedmiotów, jak np. taśmy, naklejki z oznaczeniami, a także czujniki i sygnalizatory, które pozytywnie wpływają na komfort i bezpieczeństwo podopiecznych.
„Podstawy wiedzy o typowych schorzeniach osób starszych” to materiały szkoleniowe dla opiekunów, które dotyczą najczęstszych problemów zdrowotnych podopiecznych. Pierwsze szkolenie poświęcono bardzo trudnemu zadaniu, jakim jest opieka nad osobami z chorobą Parkinsona. Materiały dla opiekunów obejmują zarówno podstawy wiedzy oraz słownik, jak i omawiają zagadnienia opiekuńcze z przykładami.
Drugie szkolenie dotyczy specyfiki opieki nad osobami starszymi z problemami z widzeniem. W materiach znajdują się opisy typowych chorób oczu, które dotykają seniorów, praktyczne porady dla opiekunów dotyczące wsparcia podopiecznych oraz słowniczek i pomocne zwroty w języku niemieckim.
Prezentacje dostępne są do pobrania dla wszystkich osób zainteresowanych problemami opiekuńczymi. Opiekunowie CareWork mogą skorzystać z materiałów także w aplikacji app.carework.pl, gdzie czeka również test wiedzy, za rozwiązanie którego zdobyć można aż 10 punktów w programie lojalnościowym „Pomagaj – Korzystaj”.
Specyfika opieki nad osobami starszymi z problemami z widzeniem - plik do pobrania
Dorota Lewandowska
Pełnomocnik Zarządu ds. jakości w firmie CareWork oraz Redaktor Naczelna portalu i kwartalnika arbeitlandia.eu. Ukończyła politologię na UAM w Poznaniu i posiada uprawnienia do wykonywania zawodu pracownika socjalnego, certyfikowany Fachberater für Betreuung in häuslicher Gemeinschaft, doradca niemieckiego instytutu badawczo-szkoleniowego IQH. W branży opieki nad osobami starszymi w Niemczech pracuje już ponad 20 lat.
