Bez wątpienia praca opiekunów nie należy do lekkich. Osoby starsze wraz z upływem lat i na skutek chorób tracą sprawności i samodzielność. W związku z tym, potrzebują pomocy w codziennym życiu – od wsparcia związanego z prowadzeniem domu, wyręczania w zwykłych czynnościach, po zapewnienie zupełnie podstawach potrzeb, jak higiena. Niejednokrotnie w tym celu potrzebna jest pomoc fizyczna opiekuna.
Zarówno skomplikowane czynności opiekuńcze, jak i proste zajęcia, mogą oznaczać dla opiekunów wysiłek i nieść ze sobą ryzyko kontuzji, urazów i obciążeń. W dużej mierze zależne jest to jednak od świadomości, podejścia i przygotowania opiekunów do wykonywania obowiązków. Wiele czynników można bowiem zniwelować poprzez dobre planowanie i właściwe realizowanie zadań.
„Jak pracować, żeby wykonywane przez lata obowiązki nie doprowadziły do problemów zdrowotnych?” – to pytanie powinna zadać sobie każda osoba zajmująca się seniorami. Odpowiedź jest prosta – „pracować mądrze, nie ciężko!”, czyli w rozważny sposób i z myślą o swoim bezpieczeństwie.
Praca w opiece nad osobami starszymi to wymagające zajęcie. Niestety większość opiekunów, którzy z dużym zaangażowaniem wspierają seniorów, zapomina o sobie i swoim zdrowiu. O tym, że pomoc podopiecznym jest ważna, ale równie istotne jest dbanie o siebie, a przecież to od nich w dużym stopniu zależy, czy wykonane czynności będą miały wpływ na ich kręgosłup. Warto zatem, aby przyjrzeli się sposobowi, w jaki wykonują codzienne czynności i zaczęli korygować swoje złe zwyczaje. Na pewno wymaga to sporo samoobserwacji i samodyscypliny, ale w końcu ceną jest zdrowie.
Na szczęście, również w opiece można stosować sprytne metody i łatwe techniki, które są w stanie sprawić, że codzienna praca będzie wymagać mniej wysiłku, a więc będzie mniej obciążająca. Te proste zasady przybliża cykl szkoleniowy CareWork pod tytułem „Jak pracować, żeby nie żałować?”.
Projekt to wynik współpracy z opiekunami osób starszych, wieloletnich obserwacji i analizy sytuacji zawodowej opiekunów – również pod kątem zgłaszanych przez nich problemów zdrowotnych. Sześcioodcinkowy kurs na temat prewencji urazów kręgosłupa ma na celu edukację w zakresie bezpieczeństwa pracy. Przygotowane z myślą o opiekunach osób starszych filmy uświadamiają, że czasami w obowiązki nie trzeba wkładać dużo siły fizycznej, żeby osiągnąć zamierzony efekt.
Filmy dedykowane opiekunom osób starszych zawierają komentarz Tomasza Narolskiego – specjalisty ds. BHP, fizjoterapeuty, certyfikowanego i doświadczonego trenera z zakresu ergonomii i organizacji pracy. Ekspert wyjaśnia, na co szczególnie należy zwracać uwagę podczas wykonywania konkretnych czynności oraz jak można sobie usprawnić pracę. Tłumaczy również, dlaczego w pracy opiekunów osób starszych tak ważne jest przygotowanie i organizacja.
W filmach instruktażowych pokazano najczęściej popełniane błędy oraz metody na wykluczanie ich. Porównano wykonywanie obowiązków na dwa sposoby – zwykły tzn. intuicyjny (bez przygotowania) i zaplanowany. Przedstawione zostały również konkretne sposoby, które mogą znacząco poprawić komfort pracy i ustrzec opiekunów przed negatywnymi skutkami zdrowotnymi.
Profilaktyka oznacza nie tylko wspomaganie leczenia zespołów bólowych, ale również zapobieganie kontuzjom, urazom i przeciążeniom na co dzień. Osoby, które odczuwają choćby czasami dolegliwości ze strony układu kostno-stawowego powinny zwracać szczególną uwagę na to, w jaki sposób się obciążają. Jednak brak problemów na tym tle nie oznacza, że nie ma potrzeby przestrzegania zasad i związanych z bezpieczeństwem pracy. Na przykład choroba przeciążeniowa kręgosłupa, jak inne problemy zdrowotne, może ujawnić się po latach, w konsekwencji długoletnich zaniedbań.
Kręgosłup narażony jest każdego dnia na przeciążenia. Jednym ze źródeł jest praca. Wykonywany zawód wpływa na rodzaj i charakter przeciążeń układu ruchu. Dlatego w każdej pracy należy unikać niepotrzebnego forsowania się oraz używać dostępnych pomocy i udogodnień. Warto korzystać z technik opracowanych dla personelu medycznego (np. pozycji bocznej ustalonej) i tych oszczędzających siły opiekuna – szczególnie przy wykonywaniu transferu, ale również w trakcie pomocy w przesiadaniu się albo wstawaniu.
Wiele czynności opiekuńczych jest trudnych fizycznie i wymaga sprawności, ale nawet zwykłe aktywności, nad którymi zwykle nikt się nie zastanawia, mogą źle oddziaływać i stanowić ryzyko dla zdrowia. Dlatego podstawowe znaczenie ma już postawa i przygotowanie organizmu do tego, by był w stanie sprostać codziennym wyzwaniom. Również regularność ćwiczeń, nawet o niskiej intensywności, pozwoli zmniejszyć ryzyko obciążeń i kontuzji.
Wszystkie filmy z cyklu „Jak pracować, żeby nie żałować?” dostępne są na kanale CareWork na YouTube. Zobaczyć można je również w bezpłatnej aplikacji CareWork. Po zalogowaniu się w aplikacji app.carework.pl poza materiałami szkoleniowymi dostępny jest również test kompetencji, który umożliwia zdobycie dodatkowych punktów w programie lojalnościowym Pomagasz - Korzystasz.
Dorota Lewandowska
Pełnomocnik Zarządu ds. jakości w firmie CareWork oraz Redaktor Naczelna portalu i kwartalnika arbeitlandia.eu. Ukończyła politologię na UAM w Poznaniu i posiada uprawnienia do wykonywania zawodu pracownika socjalnego, certyfikowany Fachberater für Betreuung in häuslicher Gemeinschaft, doradca niemieckiego instytutu badawczo-szkoleniowego IQH. W branży opieki nad osobami starszymi w Niemczech pracuje już ponad 20 lat.
