Jeśli dokucza nam ból zęba (die Zahnschmerzen) lub jego wygląd nas niepokoi, trzeba udać się do dentysty (der Zahnarzt) i rozpocząć leczenie (die Zahnbehandlung). Sprawdź niemieckie słówka przydatne podczas wizyty u stomatologa.
Dorosły człowiek, posiadający pełne uzębienie, ma od 28 do 32 zębów stałych (bleibende Zähne). Różnica w liczbie związana jest z posiadaniem tzw. zębów mądrości (die Weisheitszähne, der Weisheitszahn), czyli „ósemek”, które nie zawsze się wykształcają lub muszą być usunięte ze względu na brak miejsca.
W jednym łuku zębowym znajdują się siekacze – dwie „jedynki” i dwie „dwójki”, dwa kły – „trójki”, cztery zęby przedtrzonowe – „czwórki” i „piątki” oraz cztery zęby trzonowe – „szóstki”, „siódemki” i czasami cztery „ósemki”. Oznacza to, że na pełne uzębienie składają się zęby stałe (die bleibende Zähne): 8 siekaczy, 4 kły, 8 zębów przedtrzonowych oraz od 8 do 12 zębów trzonowych.
ząb |
der Zahn |
ząb sieczny (siekacz) |
der Schneidezahn |
kieł |
der Eckzahn |
ząb przedtrzonowy |
der Prämolar Zahn |
ząb trzonowy |
der Backenzahn |
ząb mądrości |
der Weisheitszahn |
zęby mleczne |
die Milchzähne |
zęby stałe |
die bleibende Zähne |
sztuczne zęby |
die Prothese |
szkliwo |
der Zahnschmelz |
szyjka |
der Zahnhals |
korzeń |
die Zahnwurzel |
korona |
die Zahnkrone |
dziąsło |
das Zahnfleisch |
szczęka |
der Kiefer |
żuchwa |
der Unterkiefer |
Jeśli dokucza nam ból zęba (die Zahnschmerzen) lub jego wygląd nas niepokoi, trzeba udać się do dentysty (der Zahnarzt) i rozpocząć leczenie stomatologiczne (die Zahnbehandlung).
dentysta |
der Zahnarzt |
stomatolog |
der Stomatologe |
ból zęba |
die Zahnschmerzen |
próchnica |
die Karies |
paradontoza |
die Parodontose |
ubytek |
das Loch im Zahn |
uszkodzony ząb |
der beschädigter Zahn |
plomba |
die Zahnplombe |
korona |
die Zahnkrone |
Najczęstszą chorobą zębów jest próchnica (die Karies). Jej podstawowe leczenie polega na usunięciu zmienionych przez chorobę tkanek zęba przy użyciu wiertła dentystycznego (tzw. borowanie – bohren), przygotowaniu zęba i wypełnieniu go.
Trwałe wypełnienie ubytku w zębie, który powstał na skutek próchnicy, ukruszenia lub złamania korony zęba to plomba (die Zahnplombe). Aktualnie stosuje się wypełnienia (die Zahnfüllung) kompozytowe, które są światłoutwardzalne (die Komposit-Füllung).
Ubytek w zębie można wypełnić również tymczasowo – gdy leczenie nie jest zakończone. Dzieje się tak podczas leczenia kanałowego, między wizytami albo gdy pacjent zgłasza się w trybie pilnym, a nie ma czasu lub możliwości na wypełnienie stałe. Rodzajem takiego wypełnienia tymczasowego jest fleczer (die provisorische Füllung). Nie ma on trwałego charakteru i w późniejszym czasie musi być wymieniony na plombę stałą.
Przy dużych ubytkach próchniczych, ale kiedy można jeszcze uratować ząb, lekarze stosują opatrunek leczniczy (der medizinischer Verband), który działa przeciwbólowo i antybakteryjnie. Ma on na celu ochronę zęba i ma zapobiec leczeniu kanałowemu. Jest to rozwiązanie tymczasowe – po udanym leczeniu ząb wypełnia się na stałe plombą.
Na ząb złamany lub z poważnym ubytkiem można zastosować koronę (die Zahnkrone). Jest to „czepek” nakładany na pozostałość naturalnego zęba. Przed założeniem korony ząb musi zostać oszlifowany i specjalnie przygotowany.
Osoby, które chcą poprawić wygląd swojego uśmiechu często decydują się na licówki (die Zahnverblender). „Płatki” nakładane na zęby od strony licowej (zewnętrznej, przedniej), które mają poprawić ich estetykę.
W diagnostyce dentyści korzystają ze zdjęć z wykorzystaniem promieniowania rentgenowskiego. Na zdjęciach RTG (das Röntgenbild) widać tkanki zębów i kości. Dentysta może ocenić całe zęby – również ich korzenie i przebieg kanałów.
RTG pantomograficzne (pantomogram, OPG) |
die Pantomographie, das Panorama-Rọ̈ntgenbild |
punktowe RTG |
die punktgenaue Rọ̈ntgenaufnahme |
Leczenie zębów może odbywać się w znieczuleniu. Dzięki zastosowaniu znieczulenia wizyty nie wiążą się z dużym bólem.
znieczulenie |
die Betäubung |
znieczulenie miejscowe |
die örtliche Betäubung |
znieczulenie ogólne |
die Vollnarkose |
znieczulenie komputerowe |
die computergesteuerte Betäubung |
Kiedy dojdzie do stanu zapalnego jednej z tkanek zęba zwanej miazgą, trzeba poddać się leczeniu kanałowemu (die Wurzelkanalbehandlung). Jest to ostateczna terapia dla zniszczonych próchnicą zębów, która polega na usunięciu miazgi z kanałów. Udane leczenie kanałowe pozwala na zachowanie zębów.
Wielu dorosłych nie posiada pełnego uzębienia. Jeśli zęba nie da się wyleczyć, trzeba wykonać jego ekstrakcję, czyli usunąć go z zębodołu. Jedną z przyczyn może być infekcja na skutek próchnicy. Jeśli antybiotyk (das Antibiotikum) nie zadziała, a leczenie kanałowe (die Wurzelkanalbehandlung) się nie powiedzie lub nie będzie możliwe, dentysta może zdecydować o usunięciu chorego zęba. Próchnica to jednak nie jedyna przyczyna ekstrakcji, czasami zęby usuwa się z powodu stanu chorobowego przyzębia.
Zęba można zastąpić implantem (der Zahnimplantat) lub mostem (die Zahnbrücke). Robi się to nie tylko ze względów estetycznych, ale z uwagi na pozostałe zęby, które bez „sąsiedztwa” mogą się przechylać, a w efekcie złamać a nawet wypaść (rausfallen). Ekstrakcji poddaje się również zęby zatrzymane, czyli te, które nie wyrżnęły się z dziąsła albo te, które wyrzynają się krzywo – dotyczy to przede wszystkim „ósemek”. Osobną grupę wskazań do ekstrakcji zębów stanowi leczenie ortodontyczne (eine kieferorthopädische Behandlung).
leczenie kanałowe (endodontyczne) |
die Wurzelkanalbehandlung |
leczenie ortodontyczne |
eine kieferorthopädische Behandlung |
ekstrakcja (usunięcie) zęba |
den Zahn ziehen |
implant |
der Zahnimplantat |
U osób, które straciły swoje naturalne zęby można zastosować protezy. Protezy częściowe zastępują kilka zębów. Protezy całkowite stosuje się u osób, które nie mają już własnych zębów.
Leczeniem braków w uzębieniu zajmują się protetycy (die Zahntechniker, der Zahntechniker).
proteza zębowa |
der Zahnersatz |
sztuczna szczęka |
die Prothese |
proteza całkowita |
die Vollprothese |
proteza częściowa |
die Teilprothese |
klej do protez |
der Kleber für Zahnprothesen |
krem do mocowania protez |
die Haftcreme für Prothese |
tabletki do czyszczenia protez |
die Reinigungstabs für Prothesen |
pasta oczyszczająca do protez |
die Reinigungspaste für Zahnprothesen |
szczotka do protez |
die Prothesenbürste |
Nadwrażliwość zębów (die Überempfindlichkeit der Zähne) jest związana z ubytkiem szkliwa, które pełni funkcję ochronną. Objawia się nieprzyjemnym uczuciem – ostrym, choć krótkim bólem zęba. Na nadwrażliwość zębów pomagają preparaty „zamykające” kanaliki zębinowe i zmniejszające wrażliwość nerwów – pasty i płukanki.
Dokładna i systematyczna higiena jamy ustnej (die Mundhygiene) pomaga uchronić zęby przed próchnicą. Zalecane jest szczotkowanie zębów kilka razy dziennie. Włosie szczoteczki powinno być średnie lub miękkie, a pasta do zębów odpowiednio dobrana. Dobrym uzupełnieniem jest nitkowanie zębów i stosowanie antybakteryjnego płynu do płukania jamy ustnej.
szczoteczka do zębów |
die Zahnbürste |
szczoteczka elektryczna do zębów |
die elektrische Zahnbürste |
szczoteczka soniczna do zębów |
die Schallzahnbürste |
irygator do zębów |
die Munddusche für Zähne |
pasta do zębów |
die Zahnpaste |
płyn do płukania jamy ustnej |
die Mundspülung |
nitka dentystyczna |
die Zahnseide |
Chcąc utrzymać zdrowe zęby, warto pamiętać o regularnych przeglądach (die regelmäßige zahnärztliche Untersuchung). Podczas wizyty kontrolnej (die Zahnarzt-Kontrolluntersuchung) dentysta przygląda się zębom, ocenia ich stan i jeśli jest taka konieczność przedstawia plan leczenia.
Raz w roku warto umówić się na wizytę do higienistki stomatologicznej. W ramach higienizacji przeprowadza się skaling (das Scaling) i piaskowanie (das Sandstrahlen), a więc usuwa płytkę bakteryjną, kamień nazębny i osady, następnie wykonuje się polerowanie (das Polieren der Zähne) oraz fluoryzację zębów (die Fluoridierung der Zähne).
przegląd stomatologiczny |
die zahnärztliche Untersuchung |
wizyta kontrolna |
die Zahnarzt-Kontrolle |
higienizacja |
die Hygienisierung der Zähne |
Uczysz się niemieckiego? Sprawdź swoje postępy na stronie internetowej: https://carework.pl/niemiecki-dla-opiekunek
Magdalena Czułek
Najmłodsza z grona kierowników w firmie CareWork, która swoje zdolności prezentowała od pierwszego dnia zatrudnienia. Absolwentka filologii germańskiej, certyfikowany Fachberater für Betreuung in häuslicher Gemeinschaft. Kompetencje nie tylko językowe wykorzystuje w roli kierownika działu obsługi klienta. Uwzględnianie potrzeb osób starszych poszukujących opieki to dla niej podstawowy wyznacznik wysokich standardów pracy całego jej działu.